MUNASIÑAX JIWA QURPAWA

Kkaysa suni pata uraqinxa, mä jisk’a aylluw umacha sata sutin utjäna. uka markax thaya pampan jawiranakan mä juk’a quqanakani, jisk’a qullunakani, ukan utjasir jaqinakax wali suma llamp’u chuymanipxarakinawa, ukat mä chika ururux mä tatakuraw sapak k’añaskut saraqasinx wali qarjat mä jisk’a q’ipis q’ipt’at amparaparux mä juk’a pankanak apt’at kayukiw walja jaqinak taypirux puriskäna.

Uka tatakurax Istiku satanwa, jupax wali jach’a tans jaqinawa, chiqans jupax q’ara kastawa, chuchi ñik’utani, janq’u ajanuni, laram nayranakani, janq’u patalunani, jach’a ch’iyar sakunan tankas wixrur liwxatat k’uchi lart’asir lunqhu jaqinawa. Ukhamaw uka chika urux ayllunkir jaqinakamp wali aruskipt’atayna, jayp’u tuqirux ququnaks manqt’asipxarakitaynaw, ukhamaw uka urux jayp’uwayxarakitayna, taqiniw jayp’uxipanx utanakapar samart’iris maqawayxapxarakitaynax tatakuras sapakirakiw samart’askarakinxa, mä jisk’a qullu q’uch utanxa, amuysipanx jupax wali llakt’at kamacht’arakix jichhax sasaw sapak lup’iskarakïnxa.

Ukhamaw urunakas phaxsinakas mäkirakiw saraqaskarakïnxa, tatakurax uka ayllunx janiw khitimpis aruskipt’añ yatkarakïnti, juparux ayllunkir jaqinakax janirakiw sums uñt’apkarakitaynatixa, ukham sapak uñjasisax janiw manqs phayt’asiñx muxkarakitaynati, llakiskawis ch’akharnukstxarakitaynawa. Ukhamat mä urux mä tawaquw kawkhantix tatakurax utjaskän ukawjarux puriskarakïnxa, tatakurax ukham tumt’ir purinir uñjasax walipuniw sustjasirakitaynaxa, ñikutapas chiqaruw sayt’arakitayna, ajanupats jump’is ch’aqartarakitaynawa, juparux janiw khitis uka ayllun utjasir jaqinakax ukham tumpt’irix sarapxarakirikataynati.

Uka tawaqun Maria satanwa, wali jacha tansa, ch’iyar pichikanakani, muruq’pach janqu ajanuni, nayrapax ch’iyararaki, janq’u t’usunakani, janq’u manqhanchani, chupik awayuni, chiyar tankani, wali k’uchi qamasan tawaqunawa. Ukham puriskasinxa akhamn sasaw aruskipt’asipkarakitaynaxa.

- Maria: Aski uru churatpa jilata.
- Istiku: Jamarus ukhamaraki.
- Maria: Kuns akan lurakta sapaki, wali llakitakjamarakitasa.
- Istiku: Ukhamakiw akan sapakiw wali llakit apthapisiskta, janiw khitis yanapt’ir utjkarakituti, janirakiw khitimpis aruskipt’añ yatkanakti, kuna sutinirakitast jumasti tawaqu.
- Maria: Nayan sutijax Mariyawa, nayax irnaqañ thaqaskta, janirakiw awkinakanixkarakti, nayarux jisk’ak jatjawayapxarakituxa, janit jumamp irnaqkiristxa, iyaw sakitay jilata.
- Istiku: Ukhamax jumax irnaqañt munta, akanx nayax irnaqirx munaskapuntwa, utanak pichthapt’ir isinak t’axst’ir manq’a phayt’ir tawaq nayax muntxa, jumax ukham irnaqañ yattati.
- Maria: Nayaw isinaks t’axsuskaxa, manqs phayaskarakiwa, utanaks pichthapiskarakiwa, taqikunans yanapt’arakimawa, irnaqt’akixaya.
- Istiku: Ukhamax akanay khipartxam nayax qullqisits waxt’askarakimaw Mariya.

Ukhamaw uka tawaqux tatakuratak irnaqir khipartatayna, pachanakas mäkirakiw saraqxarakitayna, ukhamat uka tawaqux Istikump uñt’asisas mä suma munasiñar purxarakitaynaxa, jupanak paninix wali suma llamp’u chuymapiw aruskit’asipxarakiritaynaxa. Uka ayllunkir jaqinakax janirakiw kauns tatakurat yatipkarakitaynatixa, Istikump Mariyampix jamasatakw jaqichasiwirux puripxaraki.

Ukat mä urux tatakuran amparaparux ma qillqat laphirakw churapxataynax uka markan qamasir jaqinakaxa, tatakurax kunatakirakipach aka laphisti sasaw utaparux puriyaskarakitaynaxa, utapar purisinx mäkirakiw iqatatasinx ullaraskarakïnx wali sustjata. Uka qillqatax tatakuranakan jiliripan apayatataynawa Ubispu (Edmudo Santander) ukan qillqt’atataynawa, akham sasaw sänxa.

“Istiku, jichha marax jumax junt’u tuqiruw sarxañama, janiw uka ayllunkañamax wakisxkiti”.

Ukham ullarasax janiw kun lurt’añs yatkänti, ukat mä uruw mariampiw akham sas aruskipt’asipkarakitaynaxa.

- Istiku: Mariya jichhax khaysa junt’u tuqir sarañaw wakt’itu, jumax akanakw khipartataxa, nayax akarukiw kutt’anix kawkharurak sarkiriststi, akarukipuniw kutt’anjaxa.
- Maria: Ukhamax sarxakchitay kamachkarakiritsti juman jilirinakamaxay ukham sapxpachastamxa.
- Istiku: Ukhamaw Maria nayan jilirinakajaw uksa markarux khitapxitanija.
- Maria: Jumast wasampirak panichasiskasma, nayax jumarukipuniw akanx suyaskamaxa, janiw nayax khitimpis parlkati, nayaj jumarukiw munsmaxa.
- Istiku: Nayax akapachparakiw jumar walpun munsmaxa, janiw khitimpis panichaskati.
- Maria: Ukhamax sarxakchitay kamachkarakixa.

Ukhamaw uka tatakurax Mariyarux sapak jatjawayxarakitaynaxa, ukampirus walja urunaka, phaxsinakaw saraqxarakitaynaxa. Mariax janiw khitimpis aruskipt’irix anqarux misturikataynati, sapakiw uta manqhanx llakit jacht’asis Istikurux suyaskarakiritaynaxa, sapakix janirakiw manq’s muxkarakitaynatix sapurus jachak jachxarakitaynaxa.

Ukhamat uka markankir jaqinakax aruskipt’asisinx mäkiw kawkhantix tawaqux jakkän ukarux mantapxarakitayn Mariar tumpt’iri, uka uta manqhanx Mariarux jiwatakrakw watxapxarakitaynaxa, chiqanx Mariax wajchanawa naniw khitis tawaqut jachirix utjkanti, taqiniw llakik llakt’asipxataynaxa, ukat markpacharakiw pantiwunarux tawaqur p’amp’acht’irix sarapxarakitaynaxa. Istikux janiw kuns yatkarakïntixa, ukham warmipan jiwatapatxa, jupax wali llakt’atakirakiw uka junt’u markanx sarnaqarakitaynaxa, (kunawsakirak umacha ayllurust kutxasti) sasa.

Tatakurax mä urux Wali k’uchikirakiw jnt’u markatx kutt’anxarakitaynax Umacha markaruxa, Umacha markar purisinsti Mariarux janirakiw uñxkanti, ukat uka ayllunkir jaqinakaruw Mariatx jiskt’asirakitaynaxa, “Mariych uñjapt sasa” uka markankir jaqinakax awisxapxarakitaynawa, Mariyax sarawayxiw yakha pacharu, tatakurax ukham ist’asax pantiwunarux mäkirakiw lichupxar killt’asisax wali jachataynaxa, Istikux sapa arumaw lichupxar q’uchur sarixa, tatakurax janiw kuns lurt’anx yatxkarakitaynatixa.

Ukham sapa urum saraskasinx mä arumax pantiwunatx tawaqurux uraq manqhat allsuñ amtanaxa, allsusionx mä kayu ch’akhapw apsutaynaxa. Uka kayu ch’akx wali sumpunw jarsutaynaxa, uka ch’akhatx phusañ lurataynaxa, wali sumpunw mariy tawaqukaspas ukhamaw ikix ch’akhar qhumt’ata, uka ch’akhampirakiw ikiñatx sartixa. Ukatx sapa arumarakiw pantiwunarux tawaqun lichup patxarux phusir sariritaynaxa.

Ukham sapa arum sarkasinx aka jawir pampanx tatakurarux jiwatakrakw waytxapxarakitaynaxa, aka ayllun qamasirinakax janiw kunjamat jiwataps yatipkarakitaynatixa, amukirakiw p’amp’achtt’apxarakitaynaxa pantiwunaruxa. Ukhamaruw tukt’ayi.



Qillqt'iri;
jilata (Univ.: Edwin Usquiano Quispe)